آنچه باعث شد این حقیر در روز ابتدای سال نو اقدام به نوشتن متن ذیل کنم چیزی نبود جز دیدن استرس و اضطراب کشنده و چند روزه ای که از شرق تا غرب استان را در بر گرفته و هنوز نیز ادامه دارد .دیدن تخریب و خساراتی که این حادثه ناگوار بر اموال و دارایی های مردم زده به نحوی که سال جدید را با کابوسی وحشتناک آغاز کرده اند.
هدف نگارنده تنها واکاوی موضوع از منظر مدیریت سد های استان میباشد حال آنکه می توان واقعه را از مناظر متعددی نگریست .
بدون تردید یکی از نقش ها و کارکردهای ذاتی و ابتدایی سدها و آب بندان ها مهار و کنترل آب های ورودی به مخازنش می باشد این در صورتی است که سد را موجودی هوشمند و ذی شعور فرض کنیم که به صورت خودکار و مانند انسان عمل کند ولی مگر سد هم شعور دارد؟ خیر. سد شعوری ندارد بلکه سازندگان سد و متعاقب آن تیم مدیریتی آن بایستی افراد خبره و متعهدی باشند که علی رغم داشتن شعور، سطحی از دانش و تخصص برای کنترل و اداره آن را نیز داشته باشند به نحوی که در مواقع لزوم مثل مورد اخیر تمام دانش خود را به کار بگیرند تا از بروز سیل و یا حداقل با مهار و کنترل آن، از وارد آمدن خسارات کم کند نه اینکه منتظر باشد و ساعت را نگاه کند تا سیل خروشان بدون سلام و احوالپرسی توجهی به بود یا نبود سد ننموده و از روی آن عبور کند و به منازل و مزارع مردم خسارت وارد کند.
بیت المال و جان و مال مردم امانت است دست مسئولان که بایستی با جان خودشان از آن پاسداشت کنند.
یکی از وظایف سدها نیز حفظ جان و مال مردم از طریق کنترل سیلاب هاست نه ابزار شخصی برای تامین منافع شخصی یا گروهی از مردم اطراف سد.
با این مقدمه نکته ی قابل بحث این است که آیا سدهای منطقه توانسته اند 100 درصد این وظیفه را انجام بدهند یا خیر؟
نکته ای که نبایستی از دید مسئولان پنهان بماند و حتما بایستی با بررسی کارشناسی موضوع به آن جواب داده شود.
چرا علی رغم هشدارهای پیاپی هواشناسی مبنی بر وقوع قریب الوقوع باران سیل آسا هیچ اقدامی مبنی بر تخلیه ی آب های پشت سد که با ظرفیت کامل پر بودند صورت نگرفته است؟
چه منافع و چه مصلحت هایی نگذاشته تا این اقدام صورت بگیرد؟
فرصیه های محتمل:
1_مسئولان سد به وظایف ذاتی خود سهوا توجهی نداشته اند و دلیل کوتاهی آنها صرفا عدم آشنایی آنها بوده که در این صورت علت گماشته شدن چنین اشخاصی در چنین پست های حساسی بایستی بررسی شود.
2_ارتباط ساختاری بین سازمان های پیش بینی کننده وضعیت آب و هوا و تیم مدیریتی سد ها که منطقا بایستی در ارتباط و تحت امر این سازمان باشد وجود نداشته و آیا سازمان هواشناسی به صورت رسمی نامه ای به سازمان ذیربط در خصوص جدی بودن قضیه صادر کرده است؟ و اگر چنین نامه ای فرستاده است علت بی توجهی تیم مدیریت سد بایستی بررسی شود.
3_تیم مدیریتی سد علی رغم اطلاع از جدی بودن موضوع تعمدا و بنا به تشخیص خود اقدام به موقع در تخلیه یا کم کردن حجم آب ذخیره شده ی پشت سد نکرده است؟ که در صورت تایید این فرضیه بایستی دلیل بی توجهی به موضوع بررسی شود که منافع چه اشخاصی در پشت قضیه بوده است.
4_به دلیل عدم رسیدگی و بی توجهی به شرایط دریچه های خروجی و اصلی سد و کوتاهی در امر نگهداری سد در شرایط استاندارد و عدم تخصص مسولان و جدی نگرفتن آنها امکان استفاده از دریچه ها در هنگام وقوع سیلاب وجود نداشته در نتیجه سیلاب تنها از طریق سر ریز شدن از مقر تاج سد توانسته است راهش را باز بکند.
تمامی فرضیه های فوق بایستی به صورت دقیق و کارشناسی بررسی شوند و در صورت تایید یا رد هر کدام بایستی تصمیمات قاطع و قانونی در جهت جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در آینده گرفته شود و با افراد خاطی به جد و قانونی برخورد شود چرا که رشد و بقای یک سیستم کارآمد در به روزآوری خود و مجموعه خود است. دنیای نوین الزامات خاص خود را دارد و نمی توان با افکار مدیریتی کهنه و قدیمی در عصر حاضر دوام آورد.
با احترام
یکم فروردین ماه یکهزار و سیصدو نود و هشت خورشیدی
نویسنده : ادریس نوری