طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدکاووس که از سال ۱۳۷۴ آغاز شده، با حرکت لاک پشتی خود پس از ۲۲ سال در مجموع تنها ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان ترکمن به نقل از ایرنا، این طرح که افق پیش بینی شده برای آن تا سال ۱۴۰۰ می باشد، با هدف جمع آوری و تصفیه فاضلاب خانگی و دفع آب های سطحی شهر گنبدکاووس و استفاده از آن پس از تصفیه برای مصارف کشاورزی آغاز شد اما همچنان به عنوان طرحی که هنوز به نیمه راه نیز نرسیده، مردم و برخی مسئولان این شهرستان را گله مند کرده است.
مردم گنبدکاووس در دو دهه پیش که عملیات اجرایی این طرح آغاز شد به امید رفع مشکل آبگرفتگی معابر شهری ناشی از کمترین بارش و ساماندهی وضعیت فاضلاب های خانگی و بوی تعفن آن که بیشتر به جای چاه ها، سر از جداول و کانال های هدایت آب های سطحی در کوچه و خیابان ها در می آورد و مشکلات عدیده ای که به دلیل کنده کاری ها، برای تردد آنان ایجاد می شد، را تحمل کردند.
با این حال پس از گذشت این همه سال، اگرچه با انجام برخی اقدامات توسط شهرداری تا حدودی مشکل آبگرفتگی معابر در برخی نقاط شهری رفع شده اما کماکان در هنگام بارش نعمت الهی با این مشکل دست به گریبانند مضاف بر اینکه بوی تعفن ناشی از فاضلاب های خانگی که به داخل جدول ها و کانال های هدایت آب ای سطحی می ریزد، همچنان مردم این شهر را آزار می دهد.
به پایان رسیدن افق طرح درسال ۱۴۰۰ نیز یکی دیگر از نگرانی های مردم و مسئولان این شهر است، اگرچه با بهره برداری از طرح بخش قابل توجهی از مشکلات ذکر شده بالا حل می شود اما نباید از میزان آبی که قرار است با اجرای این طرح تصفیه شده و به مصارف کشاورزی برسد غافل بود.
به گفته مسئولان امر، قرار است با بهره برداری از مرحله نخست این طرح ملی و تاسیسات تصفیه خانه آن، بین ۳۰ تا ۴۰ هزار متر مکعب آب درشبانه روز تصفیه (بازتولید) و برای مصارف کشاورزی اراضی اطراف آن که سال هاست از مشکل خشکسالی و کم آبی رنج می برند، مورد استفاده قرار گیرد.
با این حال اگرچه مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شهری گلستان در ۲۵ آذر ۱۳۹۴ که به اتفاق معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از تصفیه خانه در حال احداث طرح فاضلاب گنبدکاووس بازدید کرده بود، خبر بهره برداری از مرحله نخست این طرح را در اوایل سال ۹۵ با واگذاری هفت هزار اشتراک فاضلاب داده بود، اما این وعده هنوز محقق نشده است.
اکنون محمد هادی رحمتی عقیده دارد که با وجود اینکه تاکنون ۳۷۷ میلیارد ریال برای اجرای طرح ملی جمع اوری فاضلاب شهری گنبدکاووس هزینه شده اما برای بهره برداری از مرحله نخست طرح یعنی تکمیل تصفیه خانه و ایستگاه پمپاز شماره ۹ آن به ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: با بهره برداری از مرحله نخست این طرح ملی روزانه بین ۳۰ تا ۴۰ هزار مترمکعب فاضلاب و آب های سطحی تصفیه (بازتولید) و به مصارف اراضی زراعی یا مجتمع های کشاورزی گنبدکاووس می رسد.
رحمتی یادآور شد: از آغاز عملیات اجرایی این طرح ملی تاکنون برخی اقدامات ازجمله ۳۸ درصد شبکه درون شهری به مقدار ۸۳ کیلومتر، ۴۱ درصد از ۹ ایستگاه پمپاژ و ۸۵ درصد تصفیه خانه انجام شده است.
وی، احداث ۲۰۰ کیلومتر شبکه اصلی و فرعی و هفت کیلومتر خط انتقال، احداث ۹ باب ایستگاه پمپاژ و یک تصفیه خانه را از مهمترین برنامه های پیش بینی شده در این طرح دانست و اضافه کرد: بهره برداری کامل از این طرح به یک هزارو ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
طولانی شدن عملیات اجرایی طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدکاووس با توجه به چند سال باقی مانده از افق پیش بینی شده برای این طرح، علاوه بر گله مندی های مردم، صدای نماینده مردم این شهرستان درمجلس شورای اسلامی را نیز درآورد.
قرجه طیار در تیر ماه سال ۹۵ در جلسه ای که باحضور مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شهری گلستان و فرماندار ویژه گنبدکاووس برگزار شد، طولانی شدن طرح ملی فاضلاب این شهر را نشانه مدیریت نادرست متولیان دانست.
وی گفت: هرچه زمان اجرای طرح ها طولانی شود، علاوه بر نارضایتی عمومی، هزینه های بیشتری باتوجه به افزایش دستمزد و قیمت تجهیزات مورد نیاز برای بهره برداری آن صرف می شود که نوعی اسراف بیت المال است.
طیار با بیان اینکه طولانی شدن این طرح ملی یک ضعف برای مجموعه مدیریت آب و فاضلاب شهرستان، استان و کشور است که باید هرچه سریعتر تکلیف آن را مشخص نمایند، آمادگی خود را برای پیگیری اعتبارات مورد نیاز طرح اعلام کرد.
در همین جلسه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گلستان، علت کندی عملیات اجرایی طرح جمع آوری فاضلاب شهر گنبدکاووس را تخصیص نیافتن کامل ۱۸۰ میلیارد ریال اعتبار ملی که در جریان سفر ریاست جمهوری در سال ۹۳ به این استان تصویب شد، دانست و گفت: تنها ۳۰ میلیارد ریال از این اعتبارات تخصیص یافت.
محمدهادی رحمتی گفته بود که اگر اعتبارات پیش بینی شده به صورت کامل تخصیص می یافت، مرحله نخست طرح ملی جمع آوری فاضلاب گنبدکاووس به بهره برداری می رسید اما اکنون با افزایش دستمزدها، برای تکمیل مرحله نخست این طرح به ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
به هر حال طولانی شدن عملیات اجرایی طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدکاووس به گفته محمد حمیدی فرماندار سابق این شهرستان سبب شده تا هفت کیلوکتر از خطوط انتقال اجرا شده این طرح به دلیل نیمه کاره رها شدن، دچار فرسودگی و جمع شدن گل و لای در آن شود که این نیز اسراف بیت المال و تحمیل هزینه های مضاعف به تکمیل طرح است.
وی گفته بود، وضعیت جغرافیایی شهر گنبدکاووس بگونه ای است که فاقد پستی و بلندی های طبیعی می باشد و این امر سبب شده تا آب های سطحی و فاضلاب های خانگی غالبا در نهرها و جوی ها راکد مانده و مشکلات بهداشتی برای مردم ایجاد کند بنابراین بایستی به طرح جمع آوری فاضلاب شهری شتاب بیشتری داده شود.
در همین پیوند ۲۲ مرداد امسال در بازدید معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب از تصفیه خانه در حال احداث فاضلاب شهر گنبدکاوس بااشاره به طولانی شدن اجرای این طرح ابراز امیدواری کرد، این پروژه هر چه سریعتر وارد مدار بهره برداری شود.
رحیم میدانی با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۸۵ درصدی تصفیه خانه فاضلاب گنبدکاووس از هزینه ۳۷۰ میلیارد ریالی برای آن تاکنون خبر داده و گفته بود، تکمیل این طرح با انتخاب یک سرمایه گذار بخش خصوصی درحوزه واگذاری انشعاب فاضلاب، نهایی می شود.
به گفته این مقام مسئول، بهره برداری کامل از طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبد در مجموع به یک هزارو ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که ۲۰۰ میلیارد ریال آن برای بهره برداری از مرحله نخست این طرح است.
درهمین پیوند معاون مهندسی و توسعه شرکت آب و فاضلاب شهری گلستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدکاووس اگرچه تا افق ۱۴۰۰ پیش بینی شده اما می تواند جمعیت ۳۰۰ هزار نفر را با ۶۰ هزار انشعاب فاضلاب پوشش دهد.
ابوالفضل رحیمی افزود: اجرای طرح های جمع اوری فاضلاب در هر شهر و کشوری یکی از شاخص های مهم توسعه است که با اجرای کامل این طرح گامی مهم در ارتقای بهداشت عمومی و محیط زیست برداشته می شود.
وی معتقد است با بهره برداری از طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری گنبدکاووس علاوه بر ارتقای سطح سلامت، بهداشت عمومی و محیط زیست، استفاده مجدد از آب های باز تولید شده در بخش کشاورزی و فضای سبز نیز موثر است.
رحیمی اضافه کرد: پیگیری های لازم از طریق استانداری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای پیگیری افزایش و نیز تخصیص اعتبارات مورد نیاز این طرح انجام شده است.
با این حال مردم گنبدکاووس همچنان چشم انتظار به بهره برداری رسیدن مرحله نخست این طرح ملی برای رفع مسائل و مشکلات ناشی از تاخیر در اجرای این طرح و نیز بهره برداری کامل آن هستند.
شهرستان گنبدکاووس با ۳۶۰ هزار نفر جمعیت درشرق استان گلستان واقع است و شرکت آب و فاضلاب شهری آن افزون بر ۵۵ هزار مشترک دارد.
گزارش : علی لکزانوری