در این نوشتار به ارائه گزارشی پیرامون طرح جدید فاصله اجتماعی در مناطق غرب استان گلستان می پردازیم که امروز شنبه مورخ۹۹/۱/۹ طی بازدید میدانی(البته با رعایت اصل فاصله اجتماعی و از داخل خودرو) به انجام رسید. طبعا این گزارش مبتنی بر مشاهدات لحظه ای بوده و قابل تعمیم زمانی و مکانی نمی باشد.
همچنین باید خوشبختانه نوید داد که کلیه مناطق ترکمن نشین تا ۹۸درصد به اصل فاصله اجتماعی عمل نموده از تجمع در خیابان ها، مناسبت های معمول مانند عزاداری اجتناب می نمایند:
الف- رعایت فاصله گذاری اجتماعی:
در شهر آق قلا پیش از اجرای طرح هنوز بودند کسانی بویژه از قشر زنان به صورت دسته جمعی در خیابان تردد می نمودند. با اجرای این طرح، بطور محسوس از تعداد و دفعات تردد های خیابانی کاسته شده است. این موضوع در شهر بندر ترکمن هم صادق است.بجز گروه هایی که برای پیاده روی سمت اسکله و اسبدوانی در حال حرکت به صورت های چند نفره(حداقل دو و حداکثر پنج نفره) قابل مشاهد بود.
لیکن در کوموش دپه هنوز برخی از دو گروه نوجوانان و پیرمردها، خود را ملزم به رعایت فاصله اجتماعی نمی بینند. در چهارراه قدیمی این شهر پیرمردها کیپ هم روی صندلی کنار خیابان، در حال بگو و بخند بودند و همچنین گروههای جوانان اعم از سواره و پیاده، در ترکیب های سه الی چهار نفره، در حال گفتگو دیده شدند.
در چنین مواردی ترک عادات دیرینه، بزرگترین مانع اجرای پویش ملی “در خانه بمانیم” می باشد. پیرمردهای اروپای های ایتالیا، آلمان و انگلیس که یک عمر، عصرهنگام در صندلی پارک نشسته به تماشای مردم و سرگرمی های کودکان مشغول می شدند، اکنون بالاجبار خانه نشین گشته اند لیکن نمی توان مطمئن شد که یاشولی های ما به همان نسبت تن به خانه نشینی داده باشند.
ب- مراکز پر خطر:
در اصل مراکز پر خطر، با تمهیداتی که طی یک ماه گذشته صورت گرفت، کم خطر گشته است. اما همین اندازه هم حاوی ریسک می باشد. مثلا” چادر عزا دیگر برپا نمی گردد، اما طبق عادت معمول، بجای آن مراجعه به منزل صاحبان عزا، هنوز ادامه دارد. اتفاقا” گزارش های زیادی از ابتلا در مراجعه به صاحب عزا دیده شده است. تعطیلی نماز جمعه، به معنی تعطیلی نماز جماعت های ۵گانه نیست، بخصوص در مناطق ترکمن نشین نمازهای جماعت، بدون وقفه تداوم دارد و می تواند عامل انتقال ویروس کرونا به شمار آید. بخصوص بین نماز عصر تا مغرب تجمع پیرمردها و گپ و گفت آنان خطر آفرین می باشد.
یکی دیگر از مراکز پر خطر، نانوایی هاست. در هر سه شهر بعلاوه خوجه نفس و سیجوال، این تجمع به چشم می خورد که غالبا بدون ماسک و دستکش در صف نانوایی ایستاده اند.که بالفعل تهدید به حساب می آید.(یاشماق گرفتن زنان در صف نانوایی، بجای ماسک، جالب توجه بود) همچنین تجمع در مغازه های میوه فروشی در فلکه قدس آق قلا، اطراف راهبند بندرترکمن، چشمگیرتر است.
ج- مغازه ها و تخطی از قانون:
قاطبه کسبه ملتزم به به اجرای طرح فوق بوده اند. پاساژها و بازارچه های آق قلا و بندر ترکمن از جمله بازارچه ساحلی قدیم و جدید بندر و مغازه های مشمول، کرکره ها بسته بود، مع الوصف برخی مغازه ها بدون توجه به هشدارها باز بوده اند. بویژه شیرینی فروشی ها، لوازم خانگی ها، و برخی مشاغل دیگر این سه شهر. به نظر می آید کسبه باقیمانده نیز می باید به این پویش ملحق گردند.
د- کنترل پلاک ها: در این زمینه، ماموران راهنمایی و رانندگی و انتظامی، در مبادی شهرها مستقر بوده اند. اگرچه در آق قلا کنترل پلاک های خارج از استان و یا شهر بطور جدی اجرا نمی شد، اما در مبادی ورودی دو شهرستان بین بندرترکمن و گمیشان،ایست و بازرسی چندان محسوس به نظر نمی رسید.شاید بخاطر مشترک بودن پلاک هر دو شهرستان باشد.
اما خود مردم به صورت محسوس از تردد خودداری نموده اند. این را از نبود پلاک های دیگر شهرستان ها به راحتی می شد تشخیص داد به گونه ای که تنها پلاک های بومی در سطح شهر در حال تردد بودند.
در کل باید گفت که ترکمنان به مانند سایر هموطنان خود، ملتزم و متعهد به رعایت طرح فاصله اجتماعی گشته اند. همچنانکه در مناطق ذاتا با فاصله ی اجتماعی مانند روستاها و محلات کم جمعیت شهرها، زندگی در محدوده ی حیاط خانه به صورت عادی جریان دارد.
گزارش از: دکتر ارازمحمد سارلی