به رغم ماشینی شدن زندگی هنوز در محله های استان گلستان هستند زنان و مردان ترکمنی که با دستان هنرپردازشان هنرهای دستی کم‌نظیری را خلق می‌کنند که حاصل ذوق و ابتکار آنان است.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان ترکمن ایران، “زیورآلات محلی و سنتی ترکمن ” مکمل لباس‌های سنتی و بومی این استان است، لباسهایی که معرف آداب، رسوم، سنن و فرهنگ مردم منطقه ای دارای پیشینه کهن است و زیورآلات همیشه جزو جدایی ناپذیر از پوشاک اقوام عشایر و روستاییان این استان بوده است.
این زیور آلات ترکمن شامل گردنبند، سینه ریز، مچ بند، دستبند و سربند است.
زیورآلات ترکمن با جنس نقره و طلا به دلیل اصالت و زیبایی چشمگیر، علاقه مندان بسیاری در داخل و خارج از کشور به خود جذب کرده است و این هنر به عنوان سوغاتی ارزنده و ماندگار در سبد خرید گردشگران جای بازکرده است.
زیورآلات ترکمن تا دهه ۸۰ به دلیل نبود سفارش از طرف زنان ترکمن، گرانی مواد اولیه، نداشتن کاربرد عمومی و پایین بودن دستمزدها از رونق افتاده بود و می رفت تا همانند برخی رشته های پر پیشینه صنایع دستی جایی برای خود در موزه ها بیابد، اما از چند سال پیش این صنعت دوباره احیا شده و ساخت مجدد آن جان گرفت.
زیورآلات ترکمنی کاربردهای متنوعی دارد. زنان ترکمن علاوه بر زیورهایی که به کلاه و روسری خود می آویزند، برای تزئین موها نیز زیورهایی خاص دارند، گردنبند، گل یقه، گوشواره، دستبند، تلفیقی از انگشتر و دستبند، تزئینات پیراهن، کت و نیز تزئینات خاص روی وسایل مورد استفاده زنان نظیر شانه، انگشتانه و ابزار نخ ریسی از دیگر زیورهاست.
مردان ترکمن هم از زیورآلات خاص خودشان روی انگشتر، کمربندهای نقره ای، خنجر و شلاق اسب استفاده می کنند. اسباب بازیهای کودکان، منگوله و خلال و لباس آنان نیز با زیورآلات تزئین می شود.
برای بازیابی جایگاه واقعی صنایع دستی باید از فعالان این رشته حمایت و برای توسعه و کاربردی شدن آن برنامه ریزی شود.
نقوش و ظریف کاریهای زیورآلات ترکمن اصیل بوده و آن را از دیگر زیورآلات کرانه خزر متمایز می سازد.
افسوس که برخی سودجویان با واردات زیورهای آلات تقلبی و بدلی از برخی کشورها و فروش آن به بهای کم به پویایی و رونق زیورآلات ترکمن لطمه زده اند.
فروش زیورآلات بدلی در بسته بندی های کوچک و با قیمت پایین موجب دلسردی فعالان واقعی این هنر قدیمی شده و هنرمند ترکمنی که با زحمت زیاد روی یک کار وقت می گذاشت و با نقره آن را تهیه می کرد حتی نمی تواند مزد کارش را به دست آورد.
حمایتها از این رشته هنری کم است و دیگر ترکمنها هم کارهای سنتی را نمی خرند.
این روزها کمتر عروسان ترکمن به دنبال استفاده از زیورآلات سنتی خود هستند و طلاهای ساخت جدید جای زیورآلات سنتی را در بین ترکمنها گرفته است.
هرچند برخی از سنتهای قدیمی مانند کجاوه نشستن و عروس بردن یا زدن آلاچیق در جشنهای عروسی ترکمنان برگزار می شود اما کسی دیگر در فکر زیورآلات سنتی ترکمن نیست.
باید فرهنگ پذیرش صنایع دستی را نیز در سطح جامعه ایجاد کنیم و صنایع را در منازل کاربردی کنیم.
زیورآلات ترکمن از رشته های منسوخ شده هنرهای سنتی گلستان است که به دلیل کاربردی بودن، ظرفیت احیای دوباره را داراست.
زیورآلات ترکمن در بازار داخلی به دلیل بزرگ بودن به عنوان تزئینات و دکوراسیون بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
برای کاربردی کردن زیورآلات در بازار داخلی، آنها با سنگهای قیمتی تلفیق شده تا با همان شکل ولی ظریفتر ساخته شده و قابل قبول بازار داخلی نیز واقع شود اما با وجود بزرگ و سنگین بودن زیورآلات ترکمن خارجیان آنها را می پسندند.
۸۰ هزار هنرمند صنایع دستی در ۹۴ رشته صنایع دستی غیربومی و ۴۰ رشته صنایع دستی بومی در استان گلستان فعالیت دارند.