بوته زدایی مستمر از یادگار تاریخی قابوس/ اعتبارات جوابگو نیست
برج تاریخی قابوس، بلندترین برج آجری جهان نیازمند حمایت بیشتر مسئولان ملی و استانی بوده و بودجه اختصاص یافته به آن برای مرمت و نگهداری کافی نیست.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن به نقل از مهر، برج قابوس که عنوان بلندترین برج آجری جهان را به خود اختصاص داده در قرن چهارم هجری و در دوره سلطنت قابوس بن وشمگیر بنا نهاده شده است.
این بنا که در عصر کنونی به عنوان یک شجره نامه تاریخی تلقی می‌شود، حوادث متعددی را پشت سر گذاشته و شاهد تحولات بزرگ منطقه‌ای بوده است.
برج قابوس بارها توسط پادشاهان و سردمداران مختلف مورد تجاوز واقع شده و تا مرز تخریب هم پیش رفت اما مردمان بومی با حفاظت آن در برابر هرگونه تجاوز و تصرف باعث شدند تا این بنای تاریخی تا امروز استوار باقی بماند.
ارتفاع این بنا به همراه پی آن به ۷۲ متر می‌رسد و همچنین از دو بخش «پی» و «گنبدمخروطی» تشکیل شده است.
این بنای تاریخی در سی و ششمین همایش یونسکو ثبت جهانی شده است.
تلاش معماران وقت برای احداث این بنا و کوشش مردم بومی برای محافظت و پاسداری از آن، بیانگر آن است که ما مردم عصر حاضر هم ضمن پیروی از آرمان اجدادمان باید در حفظ آثار تاریخی کوشا باشیم.
تغییرات اقلیمی، توسعه مدرن شهری و ایجاد تحولات عظیم در ساختارهای شهری باعث می‌شود تا امنیت ابنیه تاریخی مانند برج آجری قابوس به خطر بیفتد.
رطوبت، اختصاص بودجه برای مرمت اصولی، رویش گیاه بر دیواره برج، ساخت و سازها در حریم بنا و غیره از جمله چالش‌های پیش روی برج است.
دانشگاه شهید بهشتی مجری مرمت برج
برای اطلاع از چگونگی مرمت و چالش‌های پیش روی برج قابوس با مدیر پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس گفتگو کردیم، عبدالمجید نورتقانی به خبرنگار مهر گفت: حفاظت از برج یکی از مهم‌ترین وظایف «پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس» است.
تغییرات اقلیمی، توسعه مدرن شهری و ایجاد تحولات در ساختار شهری سبب می‌شود تا ابنیه تاریخی از جمله برج قابوس به خطر بیفتد
وی عنوان کرد: طبق بررسی‌ها و استعلاماتی که از دانشگاه‌های مطرح کشور انجام شد، دانشگاه شهید بهشتی مجری طرح مرمت این بنای تاریخی انتخاب و طبق قراردادی که بین این دو نهاد منعقد شد؛ مقرر شد تا پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی ضمن مستندنگاری و دیگر اقدامات پژوهشی نسبت به مرمت این بنا اقدام کنند.
نورتقانی از عملیات بوته زدایی توسط نیروهای پایگاه میراث جهانی خبرداد و گفت: به واسطه نصب داربست برای مستندنگاری، نیروهای پایگاه هم بیش از ۱۰ بار اقدام به بوته زدایی گنبد مخروطی برج قابوس کردند.
وی اضافه کرد: نصب داربست از دو حیث حفاظت اضطراری و مستندنگاری پژوهشی جهت مرمت حائز اهمیت است و به نوعی دسترسی به بنا را تسهیل می‌کند.
تشکیل شورای سیاستگذاری میراث‌فرهنگی در گنبدکاووس
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس با بیان اینکه طرح مرمت برج قابوس در آخرین مرحله مقدماتی خود قرار دارد، گفت: طرح مرمت برج قابوس در جلسه‌ای که با حضور اعضای شورای تخصصی در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری برگزار می‌شود، نهایی خواهد شد و ضمن ارائه این طرح برای مرمت بنا پس از تصویب به مرحله اجرا خواهد رسید که البته اجرا این طرح منوط به تخصیص اعتبار خواهد بود.
نورتقانی بیان کرد: در راستای اهمیت حفاظت و صیانت از حریم گنبدقابوس و توجه ویژه به توسعه شهری در حوزه میراث فرهنگی، شورای سیاستگذاری میراث فرهنگی با عضویت فرماندارویژه گنبدکاووس، شهردار و مدیرکل میراث فرهنگی استان تشکیل شد.
وی افزود: هدف از تشکیل این شورا ایجاد اقدام عملی در راستای تحقق اهداف میراث فرهنگی در قبال بناهای تاریخی است.
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس اضافه کرد: در این جلسه شهرداری و شورای اسلامی شهر گنبدکاووس بر ایجاد فضای تعاملی با میراث فرهنگی تاکید کردند و مقرر شد تا پروژه‌های عمرانی میراث فرهنگی اعم از محوطه سازی برج قابوس و ساماندهی هسته تاریخی گنبدقابوس تسریع یابد.
نورتقانی همچنین از اختصاص اعتبار به برج قابوس به صورت ملی و استانی خبرداد و گفت: سالانه متناسب با نیاز بنا و توانایی دولت اعتباری جهت مرمت و حفاظت اختصاص پیدا می‌کند.
وی افزود: برای محوطه برج قابوس حدود ۴۰ میلیارد ریال اعتبار دریافت کردیم که البته برای تکمیل محوطه برج و عرصه شرقی آن به دو برابر این میزان اعتبار نیازداریم.
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس با اشاره به اینکه هیچ اعتباری از سوی یونسکو جهت مرمت برج قابوس تخصیص پیدا نکرده است، گفت: عمدتاً نگاه سازمان‌های بین المللی مانند یونسکو حمایت معنوی از آثار تاریخی است و این نهادها هیچ‌گونه بودجه‌ای را برای حفاظت و مرمت اختصاص نمی‌دهند و ما از محل اعتبارات ملی و استانی استفاده می‌کنیم.